Nhà văn, nhà thơ, người lính thám báo Việt Nam Cộng hòa Trần Quý Sách với bút danh Trần Hoài Thư lâu nay nổi tiếng với những nỗ lực phi thường trong việc vực dậy di sản văn chương Miền Nam. Nhiều nhà văn, nhà báo Việt Nam hải ngoại và ngay cả các nhà nghiên cứu trong nước đã viết về công trình dày công của Trần Hoài Thư.
“Truyện ngắn đầu tiên của tôi trên Bách Khoa là ‘Nước mắt tuổi thơ’ lấy tên là Trần Quý Sách, sau đó trên tờ báo sinh viên Huế cũng lấy tên là Trần Quý Sách. Người ta biết nên nói với ông già. Ông già tôi ổng nói là tôi phải đi học, không được viết văn làm thơ, phải ra kỹ sư, bác sĩ này nọ chớ không được văn chương lãng mạn. Ông già tôi không thích, không muốn tôi trở thành nhà văn. Ông la nên tôi mới đổi thành Trần Hoài Thư.”
Tổ ấm của Trần Hoài Thư và Nguyễn Ngọc Yến giờ đây vắng vẻ chỉ còn một mình Trần Hoài Thư vì Nguyễn Ngọc Yến vĩnh viễn là cư dân trong một viện dưỡng lão, không biết buồn, không biết vui, không biết nhớ. Nhà tuy vắng vẻ nhưng tràn ngập ánh đèn, rộn ràng tiếng đánh máy, tiếng lật sách để scan, tiếng máy cắt xén để cho ra một tạp chí, một cuốn sách, chứng tích của một nền văn hóa nhân bản, tự do mà ‘bên thắng cuộc’ gọi là ‘văn hóa đồi trụy, phản động.’
Bạn đọc nhấn vào hàng tiêu đề để đọc toàn văn trên VOA tiếng Việt
Xin tiền đểu của hải quan (nhân viên an ninh) tại các phi trường Nội Bài và Tân Sơn Nhứt !!!
Tác giả,Bùi Thư BBC News Tiếng Việt
Trích:
Ông Pillai viết email phản hồi lại như sau:
“Mục đích của tôi viết bài là để cho mọi người nhận thức được điều gì đang xảy ra. Tôi rất yêu Việt Nam và đau lòng khi phải tận mắt chứng kiến vấn nạn này. Tôi không muốn lấy lại số tiền đó, quý vị có thể quyên tặng cho các tổ chức từ thiện Việt Nam, những người đang cần,” ông viết.
Ông còn nói thêm, sau bài viết lan truyền khắp mạng xã hội đó, ông nhận được nhiều lời chia sẻ trải nghiệm tương tự của du khách đến Việt Nam hay chính những công dân Việt Nam về vấn nạn vòi tiền tương tự.
Quý bạn nhấn vào hàng tiêu đề để đọc toàn văn trên BBC tiếng Việt
Tháng 4 năm 1970, một hãng “Consulting Engineering firm” tại Canada đã cho tôi công việc đi kiếm mỏ tại Manitoba. Tôi rất mừng vì đã nằm dài ở nhà để đi kiếm việc cả mấy tháng trời. Ông kỹ sư trưởng (Chief Engineer) gọi điện thoại cho tôi, báo tin rằng tôi cần phải “đi shopping” với ông ta. Tôi ngây thơ hỏi:
– Đi shopping để mua gì, thưa ông?
– Để mua quần áo đặc biệt cho anh vì ở bên Manitoba có khi lạnh lắm!
– Lạnh đến bao nhiêu độ?
– Trừ 500F, anh à.
Thú thực là chưa bao giờ tôi nghe nói đến -500 F, nhưng tôi biết lạnh lắm. Hai vợ chồng son mới lấy nhau được một năm và tôi đã hứa với vợ là hai đứa sẽ sang Canada lập nghiệp và luôn luôn ở bên nhau. Nay mỗi đứa mỗi nơi ở hai chỗ xa lạ và lúc đó tại thành phố Toronto chỉ mới có chừng 50 người Việt mà thôi. Nhìn thấy ánh mắt không vui của vợ, tôi đành phải viết thư không nhận cái job này mặc dù rằng tôi thừa biết kiếm được việc làm của một kỹ sư công chánh tại “miền đất hứa” này không phải là dễ.
May mắn thay, vài tháng sau, tôi được Centennial College, một Đại Học Cộng Đồng tại Toronto thuê tôi trông coi và dạy trong các phòng thí nghiệm của Ngành/Trường Công Chánh (Civil Engineering Technology Department) để rồi vài năm sau tôi sẽ trở thành một Giáo Sư thực thụ dạy các môn Công Chánh khác. Thực sự ra trong thâm tâm, tôi không bao giờ có ý định đi dạy học như thân phụ chúng tôi: lúc nào cũng phải lo soạn bài, chấm bài, cộng điểm…
Quý bạn nhấn vào hàng tiêu đề để đọc toàn văn trên trang nhà của tác giả
Nhiều người đã bày tỏ sự thất vọng trước cô caddie ở sân golf BRG Đà Nẵng (phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn), sau khi bị tay trọc phú cầm gậy đánh đến phải vào viện. Khát vọng muốn nhìn thấy công lý được thực thi, muốn nhìn thấy một giai cấp quyền lực mới phải trả giá cho sự càn quấy của mình đã khiến không ít người chán nản, thậm chí tức giận khi xem video của những người phỏng vấn cô, với nội dung là “không có gì”.
Nhưng nếu nhìn kỹ, đó là câu chuyện rất bình thường trong xã hội Việt Nam hôm nay – một xã hội dù được gọi tên bằng bất kỳ lý tưởng cao đẹp nào – hiện hình rõ ràng về một hình thái sinh hoạt xã hội giai cấp mới. Tác giả của khái niệm này, nhân vật cộng sản kỳ cựu Milovan Djilas đã từng nói một cách súc tích rằng đó là nơi sinh ra những cá thể và nhóm từ lực lượng cầm quyền, được giới thiệu đầy đủ bằng quyền lực, giả trá và sự hợm hĩnh.
Chuyện ông Nguyễn Viết Dũng, chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đất Quảng, đại biểu đương nhiệm Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Nam, dùng gậy golf đánh một nữ nhân viên phục vụ khi tức giận bất thường trong cuộc chơi, đã tái hiện tất cả những ngôn từ xấu hổ nhất mà hệ thống tuyên truyền của nhà nước đã dùng trong cả thế kỷ để mô tả về giai cấp tư sản thù địch bóc lột, lạm quyền và khốn nạn với nhân dân.
Đoạn cao trào của xã hội Việt Nam hôm nay đang phẫn nộ nhìn thấy quá nhiều các biểu hiện giai cấp mới bùng phát, hài kịch và bi kịch luôn xen lẫn trong các suất trình chiếu thực tế hàng ngày của đời sống. Chuyện hung bạo của Nguyễn Viết Dũng không còn là chuyện cá nhân, khi ông ta lên giọng đòi “công lý” cho mình, cho rằng mạng xã hội đang tấn công ông, làm mất hình ảnh của một đại biểu nhân dân, thì đó cũng là lúc cả xã hội chứng kiến ông Dũng đang nhìn ngó đồng đội, để chờ một cú đỡ từ nhóm giai cấp mới đang hình thành của mình.
Nạn nhân của ông Dũng, người phụ nữ vô danh ở đất miền Trung đã may mắn hơn rất nhiều người khác, khi xin vào làm được ở một sân golf, nơi những người chơi tham gia đóng hội phí trung bình là $15,000 đến $50,000 ở Việt Nam. Cô biết rõ mình chỉ là con sâu cái kiến. Cô đủ kinh nghiệm về chuyện chạm vào giai cấp mới đầy tiền của là chuyện không nên. Chạm vào giai cấp mới có cả quyền lực xã hội thì lại càng không nên. Vì vậy, có thể trong suy nghĩ bé mọn của mình, cô chỉ mong bằng mọi cách giữ lại cuộc sống yên lặng, có việc, và nối dài sinh tồn thôi.
Ít ngày sau khi cô L. ra viện, cô trình bày sự việc của mình rất nhẹ nhàng, thậm chí hồ hởi trong việc phân minh cho người hành hung mình. Bản video được phát đi đầy chứng cứ có lợi cho ông đại biểu Hội đồng Nhân dân – mà tiếng miền Nam gọi là xởi lởi – cho thấy phát ngôn đầy dễ dãi và sẵn sàng cho qua của cô L., hoàn toàn khác biệt với những gì diễn ra trong ngày đầu. Lúc đó, cô L. tố cáo ông Dũng đã không buồn tìm đến xem cô bệnh tình thế nào, chỉ nhắn xin lỗi qua công ty nơi cô làm việc.
Lúc đó, rõ ràng cô không “xởi lởi” như bây giờ. “Lúc đầu ông D. muốn tới nhà em nhưng công ty không cho địa chỉ vì khi đánh em xong ông D. có hù dọa, công ty sợ ảnh hưởng nên không cho địa chỉ của em. Từ hôm xảy ra vụ việc tới giờ công ty nói sẽ đứng ra giải quyết nên không thể tiết lộ thông tin”, cô L. nói trên báo Tuổi Trẻ ngày 11 Tháng Mười Hai.
Cũng bài báo đó tiết lộ rằng sau khi bị đánh đến gãy gậy golf vào ngày 6 Tháng Mười Hai, cô L. đi cấp cứu cho đến ngày 11 vẫn chưa thể trở lại làm việc được như bình thường. Gần một tuần lễ nằm viện và phải ngừng công việc, thật khó tin là trong những ngày ấy, đột nhiên cô tha thứ tất cả.
Những ngày ấy, có thể là cùng kịch bản về thế giới nhộn nhịp của phim Đại Hàn hay Hong Kong mà người dân Việt đã quá biết, như cô L. cũng tiết lộ, là đe dọa hoặc mua chuộc, nhằm tác động các hệ thống quyền lực quen biết… Phải từng tiếp xúc với người dân thấp cổ bé miệng ở vùng quê xa, tiếng kêu có thất thanh cũng không lọt khỏi cánh cửa nhà, mới biết đòi công lý, đòi quyền lợi theo đúng nghĩa, chỉ là tiểu thuyết giải sầu. Người xưa từng dạy “Khôn cũng chết, dại cũng chết, biết mới sống”. Dĩ nhiên, cô L. phải chọn cách sống.
Xin đừng giận cô L. vì sự “tha thứ” bất ngờ đó. Dù cô lớn lên trong mái trường xã hội chủ nghĩa và được học câu nói nổi tiếng của ông thầy chủ nghĩa cộng sản Karl Marx “Hạnh phúc là đấu tranh”, nhưng trong cuộc đời của cô – hay có thể với cả chúng ta – hạnh phúc chưa chắc là từ đấu tranh. Phải biết mới sống.
Trong những đặc trưng của văn chương tôi mà chị đã đề cập, tôi chú ý đến chi tiết “chửi thề”.
Thật ra, ngoài đời tôi là người không hay chửi thề. Nhưng tại sao tôi lại thích chửi thề trong văn chương? Nói như nhà phê bình văn học Nguyễn Hưng Quốc, “sống ở đất nước này, chỉ có thánh mới không chửi thề”.
Nếu tôi không chửi thề trong văn chương của mình thì tôi sẽ phát điên đấy.
Năm 2022 nên được xem như một năm định mệnh của thế kỷ 21.
Ngày 24/02/2022 cuộc chiến tranh hủy diệt của Nga xâm lược Ukraine bắt đầu – đây là cuộc chiến tranh theo đuổi mục tiêu phục hồi đế chế Nga của khát vọng sa hoàng Putin, đồng thời là “tác phẩm” đầu tiên [1] của hợp tác không giới hạn giữa liên minh Nga-Trung. Quá trình toàn cầu hóa nói chung và thị trường thế giới nói riêng trước đó vốn đã bị đại dịch Covid 19 làm tê liệt, nay bị những hệ luỵ của cuộc chiến tranh này làm vỡ tung thành nhiều mảng xung đột nhau. Chiến tranh lạnh II ngay tức khắc đi vào thời kỳ ác tính, trật tự quốc tế hiện hành bị đảo lộn và đi sâu vào cục diên 3 cực Mỹ, Trung, Nga với những tập hợp lực lượng mới rất phức tạp, nguy cơ chiến tranh lớn cận kề hơn bao giờ hết – Biden gọi đấy là nguy cơ một cuộc chiến của ngày tận thế (an Armageddon).
Năm 2019 Zelensky giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ukraine với hơn 70% số phiếu, đánh bại tổng thống đương nhiệm khi đó là Petro Poroshenko. Những tháng ngày cầm quyền đầu tiên không ít khó khăn.
Ngày 24 tháng 2 năm 2022 khi Nga tiến hành một cuộc xâm lược (Nga gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt”) nhằm đánh chiếm Ukraine trong 72 giờ. Cả thế giới lo cho số phận Ukraine “ngàn cân treo sợi tóc”. Mỹ sẵn sàng tổ chức cho gia đình Zelensky sơ tán.
Nhưng ông tuyên bố: Tôi không cần một chuyến đi! Tôi ở đây chiến đấu và cần súng đạn! Ít người tin Ukraine có thể bám trụ nổi trước đoàn quân xâm lược khổng lồ của Putin.
Vậy mà 10 tháng qua quân dân Ukraine dưới sự lãnh đạo của Zelensky không chỉ đoàn kết toàn dân đánh giặc ngoại xâm mà còn kêu gọi sự giúp đỡ ngày càng mạnh mẽ của quốc tế để đánh bại chiến lược quân sự của Putin. Dù Putin đã dùng mọi lực lượng, mọi thủ đoạn xấu xa, tàn ác nhất để tàn sát đất nước Ukraine, nhưng thực tế là:
– Quân Ukraine càng đánh càng mạnh – Quân Nga càng đánh càng suy yếu, càng thua;
– Càng đánh, Nhân dân Ukraine càng đoàn kết, tin tưởng vào Zelensky – Càng đánh, nội bộ Nga càng chia rẽ lục đục, mất niềm tin vào Putin;
– Ukraine ngày càng được quốc tế tin tưởng ủng hộ – Nga càng ngày càng bị quốc tế trừng phạt, cô lập;
– Zelensky ngày càng hiển hiện như người anh hùng được thế giới văn minh ngưỡng mộ. Ông đã đến ngay Kherson khi vừa được giải phóng còn đầy bom mìn, đến tận thành phố tiền tuyến Bakhmut đang diễn ra những trận chiến đẫm máu. Ông nói đến những nơi đó là nghĩa vụ.
– Putin thì từ hình tượng “Đại đế” Nga trở thành kẻ trốn lủi cô độc, thất bại, tàn ác, bị nguyền rủa khắp thế giới và ngay cả ở nước Nga.
– Zelensky được Mỹ và các nước đồng minh sẵn sàng chào đón như người anh hùng, nhà lãnh đạo lớn (Biden nói Zelensky là Great Leader) của đất nước Ukraine – Putin thì trở thành tên “tội phạm chiến tranh” của một “nhà nước Nga khủng bố”…
– Zelensky vừa đến thăm Hoa kỳ. Một chuyến thăm đặc biệt. Ông vẫn mặc quần áo như ở chiến trường, “đến thẳng” Toà Bạch ốc; bỏ qua mọi hình thức xã giao vốn có, TT Biden và phu nhân ra tận xe đón chào thân thiết và trò chuyện thật tự nhiên trong Toà Bạch ốc.
Các cuộc tiếp xúc và hội đàm, Zelensky đều trực tiếp nói tiếng Anh, nên thật gần gũi, cảm thông.
Đặc biệt Zelensky được mời phát biểu trước Lưỡng Viện của Hoa kỳ. Bài phát biểu trực tiếp bằng tiếng Anh hơn 40 phút đã gây phấn chấn, xúc động cho các đại biểu; cả hội trường đến hơn 10 lần đứng dậy vỗ tay không ngớt.
Zelensky cảm ơn nhân dân và chính phủ Mỹ đã giúp đỡ Ukraine to lớn, vô điều kiện để có những chiến thắng như vừa qua. Ông tin tưởng Mỹ và đồng minh sẽ tiếp tục giúp đỡ Ukraine cho đến thắng lợi cuối cùng. Ông cũng khẳng khái nói, “Tiền của bạn không phải là tiền từ thiện. Đó là khoản đầu tư vào an ninh và dân chủ toàn cầu mà chúng tôi xử lý theo cách có trách nhiệm nhất.”
Zelensky kêu gọi các thành viên Quốc hội tăng cường các biện pháp trừng phạt chống lại Nga và “hãy để những kẻ khủng bố phải chịu trách nhiệm về hành vi xâm lược.” Ông lưu ý rằng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ủng hộ kế hoạch hòa bình 10 điểm của ông, nhưng nói thêm rằng mỗi thành viên Quốc hội có thể hỗ trợ việc thực hiện.
Ông nói, người Nga “dùng mọi cách” để chống lại các thành phố của Ukraine như Bakhmut, nhưng Ukraine “giữ vững trận địa của mình và sẽ không bao giờ đầu hàng”…
Zelensky cho biết người Ukraine sẽ tổ chức lễ Giáng sinh năm nay, bất chấp sự tàn bạo của chiến tranh: “Ngay cả khi không có điện, ánh sáng niềm tin của chúng ta vào chính mình sẽ không bị dập tắt.”
Zelensky kết thúc bài phát biểu của mình rằng, Ukraine sẽ đạt được “chiến thắng tuyệt đối”, nhắc lại những bình luận mở đầu mạnh mẽ của ông rằng: “Ukraine vẫn sống và đang phát triển”.
Bà Chủ tịch Hạ Viện và Phó Tổng thống chủ trì buổi nói chuyện, đã được Zelensky tặng lá quốc kỳ Ukraine đem từ chiến trường với nhiều chữ ký của các binh sĩ, trao cho Quốc hội Mỹ. Bà Chủ tịch Quốc hội tặng lại Zelensky lá quốc kỳ từng kéo trên nóc nhà QH Mỹ.
Nhìn vào bản lĩnh trong chiến đấu và trong ngoại giao của Tổng thống với với phong cách tự tin đàng hoàng, đĩnh đạc, trẻ trung linh hoạt như vậy sao nhân dân Ukraine chẳng tự hào. Tự hào về Tổng thống do chính tay họ bỏ phiếu trực tiếp bầu ra, đã rất xứng đáng.
Không phải dân Ukraine, tôi cũng tự hào, ngưỡng mộ.
Người Việt nhậu mọi lúc mọi nơi kể cả phi trường, bệnh viện hay nghĩa trang. Những người đưa tiễn thân nhân đi nước ngoài ở ga quốc tế Tân Sơn Nhất có thể bày “bàn nhậu” ở góc sân. Những người đi nuôi bệnh có thể bày “bàn nhậu” ngay trên ghế đá trong khuôn viên bệnh viện. Thậm chí có những cư dân rủ nhau nhậu trong nghĩa trang, còn những người vô gia cư nhậu ở gầm cầu… Ai muốn tiện nghi thì vào nhà hàng có trang bị máy điều hòa để nhậu.
Những quán nhậu ven đường thường “dùng” vỉa hè để đặt bàn ghế cho khách và chiếm dụng một góc đường phía đối diện làm “bãi đậu xe”. Có những quán nhậu hoạt động tới sáng, còn đóng cửa sớm nhất cũng sau 1 giờ sáng. Từ 20 giờ đêm mỗi ngày, các quán nhậu bắt đầu đông khách.
Khẩu hiệu của dân nhậu là “1,2,3 dzô dzô dzô!” mỗi lần cùng nhau nâng ly và cùng la lớn “Dzô 100 %”.
Quý bạn nhấn vào hàng tiêu đề để đọc toàn văn trên BBC tiếng Việt
Vể bằng cấp, Tây và Ta có nhiều điểm giống nhau, nhứt là Ta trước 30/04/1975. Và Tây hoàn toàn nhìn nhận bằng cấp của Ta, không chỉ do quan hệ bang giao mà còn do giá trị thực hữu . Sinh viên của Ta qua Tây học, được xếp theo bằng cấp, vào lớp học ngang ngửa với sinh viên Tây về các môn, nhứt là khoa học, chỉ kém tiếng pháp lúc ban đầu mà thôi .
Nay nói chơi về bằng cấp «Thạc sĩ» vì tình cờ thấy một bản tin trên báo việt nam «Có bao nhiêu Thạc sĩgiấy? »? (Giáo dục, báo Người Lao Động) .
Trước giờ chỉ quen nghe nói «Tiến sĩ giấy» . Nay Việt nam lại có « Thạc sĩ giấy » . Thật đúng hễ thứ gì lạ, không giống ai hết, là Việt nam có ngay . Và có mạnh . Có thành phong trào. Thành nét văn minh xã hội chủ nghĩa !
Tiến sĩ giấy
« Tiến sĩ giấy » là hình nộm bằng giấy trưng bày theo mâm cổ lễ Trung Thu, bên cạnh hoa quả, bánh Trung Thu, kẹo, dành cho trẻ con . « Tiến sĩ giấy » là người đàn ông áo mũ, cờ quạt chỉnh tề, tượng trưng người học giỏi, thi đậu Tiến sĩ, được chọn làm quan lớn trong triều đình . Bày ông Tiến sĩ trong Tết Nhi đồng để thể hiện mong muốn con cháu mình đều ngoan ngoãn, học hành giỏi, thành tài, tương lai xán lạn, thi đậu Tiến sĩ (Tiến là đề cử, sĩ là người chuyên môn).
« Tiến sĩ giấy » còn là đồ chơi Tết Trung Thu mang ý nghĩa đẹp của trẻ con, đặc biệt là các bé tới tuổi đi học. Cũng là biểu tượng cho truyền thống hiếu học của dân tộc ta.
Ông « Tiến sĩ giấy » thường được làm bằng giấy màu đỏ, màu vàng, có hoa cài mũ, thẻ bài cầm tay, mão trạng nguyên và áo bào sặc sỡ, dưới chân áo được trang trí cờ quạt, họa tiết ông hổ giản dị nhẹ nhàng. Khuôn mặt ông tiến sĩ được trang trí tươi tắn, hiền hậu, có hồn, thích hợp để làm món đồ chơi có ý nghĩa cho trẻ em.
Lễ xong, các bé sẽ rước ông Tiến sĩ đi quanh làng, quanh xóm cùng với đoàn rước đèn đầy màu sắc, lung linh. Sau đó, ông Tiến sĩ sẽ được trưng bày tại bàn học để các em luôn được nhắc nhớ phải học hành cho giỏi. Như ông Tiến sĩ vậy!
Theo thời gian, những thú vui và đồ chơi dân gian, cũng như ông « Tiến sĩ giấy », đã bị mai một, để lại cho ngày nay nhiều tiếc nuối về một nét đẹp xưa của dân tộc bị mất đi .
Có bao nhiêu “Thạc sĩ giấy”?
Theo số liệu thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ (báo Người Lao Động), cả nước hiện nay có hơn 101.000 Thạc sĩ và 24 300 Tiến sĩ . Đây là những ông bà Thạc sĩ và Tiến sĩ bằng người thiệt. Sờ mó thấy có thiệt. Chớ không phải giấy .
Phó Giáo sư -Tiến sĩ Phạm Bích San, Phó Tổng Thư ký Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), cho biết: “Số Tiến sĩ Việt Nam nhiều nhất Đông Nam Á nhưng không có một trường Đại học nào của Việt nam được xếp trong số 500 trường Đại học hàng đầu thế giới. Số lượng các bài báo khoa học công bố quốc tế của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt nam có 90 triệu dân trong 1 năm mà cũng chỉ bằng số lượng của 1 trường Đại học của Thái Lan”.
Với các ông bà Tiến sĩ và Thạc sĩ này, chuyện nghiên cứu khoa học là hoàn toàn “xa xỉ”, bằng cấp chỉ để “giữ ghế” và vào đảng kiếm ghế có tiền để ăn mà thôi .
Trên báo chí ở Việt nam, giá trị của bằng cấp Tiến sĩ và Thạc sĩ của nhà cầm quyền đã được mổ xẻ dưới nhiều góc độ nhưng để thay đổi tận gốc cái hư hỏng đó lại là điều rất khó, không thể làm được. Chính nhà cầm quyền cũng từng thấy rõ điều đó nhưng tình trạng càng ngày chỉ càng trầm trọng hơn mà thôi. Vì nó vốn là sản phẩm của chế độ. Chế độ còn là nó còn Có thể nó sẽ biến thể nếu nhà cầm quyền can thiệp vào. Giống như virus vũ hán phản ứng với vaccine.
« Thạc sĩ » có phải là bằng cấp không?
Phải và không phải. Phải « Thạc sĩ » đúng là bằng cấp của chế độ giáo dục ở Việt nam . Nó là thứ bằng cấp thuộc loại chuyên môn, cấp cao hơn Đại học . Xong Đại học, sinh viên mới học và thi Thạc sĩ . Vẫn là một bằng cấp trong hệ thống Đại học ở Việt nam . Thạc sĩ (thạc là rộng rãi) có nghĩa là người hiểu biết rộng về chuyên môn.
Cùng loại bằng cấp Thạc sĩ của Việt nam, các nước có bằng Master. Năm 1985, Pháp có thêm bằng Magistère (do tiếng latin Magister). Nhưng Master và Magistère của Pháp không giống nhau về qui trình : Master học thêm 2 năm tiếp theo Cử nhơn, hướng sinh viên theo nghiên cúu chuyên ngành để làm tiến sĩ là bằng cấp cuối cùng của hệ thống giáo dục Đại học Pháp . Còn Magistère (Magister) lấy sinh viên sau Tú tài 2 năm ( đậu các văn bàng Brevet Technicien Supérieur, Diplôme Universitaire de Technologie – loại bằng cấp này chuyên môn sẵn sàng cho đi làm – hoặc Diplôme d ‘Etudes Universitaires Générales) để học tiếp 3 năm chuyên môn, sau đó đi làm việc . Nó giống như Master của Trường Lớn, thứ trường chuyên môn như Trường Kỹ sư hay Thương mại . Nhưng vẫn có thể học lên cấp tiến sĩ như Master . Cả Master và Magistère đều là bằng cấp thuộc loại « Tú tài+5 » .
Tóm lại «Thạc sĩ» quả thật là thứ bằng cấp chỉ có trong hệ thống giáo dục ở Việt nam mà thôi . Phải nói lằng nhằng như vậy vì để phân biệt cũng «Thạc sĩ» được dịch ra từ tiếng pháp «Agrégation» – người có «Agrégation» gọi là «Agrégé» – để chỉ giáo chức pháp cấp Trung học và Đại học .
Ở đây, xin nói rõ Thạc sĩ không phải là bằng cấp. Nó là chứng nhận sau khi đậu thi tuyển làm giáo chức chánh ngạch Trung và Đại học, sau một năm tập sự .
Ở Việt nam, trước đây cấp Đại học, Trường Luật có các Giáo sư Thạc sĩ như Gs Nguyễn Cao Hách, Giáo sư Vũ Quốc Thúc, Giáo sư Vũ văn Mẫu, Giáo sư Nguyễn văn Bông, …Ở Đại Học Y khoa thì Giáo sư Thạc sĩ nhiều hơn: Giáo sư Trần Đình Đệ, Gs Trần Ngọc Ninh, Gs Đào Đức Hoành, Gs Nguyễn văn Út, … Những vị này sau khi đậu Tiến sĩ, trở qua Pháp nếu đã học ở Pháp hoặc qua Pháp xin thi tuyển Thạc sĩ để làm giáo sư thiệt thọ chánh ngạch .
Theo hệ thống pháp, Trung học cũng có Giáo sư Thạc sĩ (Professeur agrégé). Như về Vật lý, ai cũng đã từng học qua cuốn Physique (Vật lý) của Georges Eve, agrégé des Sciences physiques, giáo sư Trường Trung học Janson-de-Sailly ở Paris XVI . Hay ở Sài-gòn, vào cuối thập niên 50 và đầu 60, ai học ở Trung học J.J. Rouseau chắc còn nhớ Giáo sư Thạc sĩ Triết (Philosophie) Pierre Ansart . Ông về Pháp và sau đó, dạy ở Đại học Paris, môn xã hội học . Cùng hệ thống Thạc sĩ này, Việt nam có Gs Nguyễn Thế Anh, đậu Thạc sĩ Sử học ở Paris, về Việt nam dạy Đại học . Sau 30/4/75, ông trở qua Pháp vừa làm nghiên cứu vừa làm luận án Tiến sĩ Sử học và sau đó, ông dạy sử ở École Pratique des Hautes Études ở Paris và làm Trưởng Bộ môn Sử cho tới ngày nghỉ hưu cách nay mươi năm .
Như vậy, xin nói rõ Thạc sĩ nếu từ tiếng Agrégation và theo hệ thống giáo dục Pháp thì không phải là bằng cấp nên không thể xếp hạng cao thấp được. Nhưng nên nhớ đã thi đậu rồi, có thể làm giáo sư, mà còn thi tuyển Giáo sư Thạc sĩ, thì không phải đơn giản, mà là chuyện trầy da tróc vảy. Năm 2021, Pháp có 17.920 người dự thi tuyển Thạc sĩ, vào vòng nhì 3.163 người và được tuyển 1.496 người .
Người ngoại quốc muốn dự thi Thạc sĩ phải theo diện du học. Nếu là người thường trú hay tạm trú dài hạn muốn dự thi Thạc sĩ ở Pháp, phải có giấy giới thiệu của chánh phủ xứ mình.
Ông Nguyễn Hũu Châu, quê Gò công, học Luật ở Hà nội và làm Luật sư ở Sài gòn sau khi tập sự với Ls Trần văn Chương. Ông là chồng bà Lệ Chi, chị bà Lệ Xuân, tức bà Ngô Đình Nhu . Ông Ngô Đình Diệm làm Thủ tướng, ông làm Bộ trưởng tại Phủ Thủ tướng và tiếp theo tại Phủ Tổng thống. Năm 1958, ông được ông Lâm Lễ Trinh, Bộ trưởng nội vụ, đi ra Huế cùng với phái đoàn chánh phủ thăm bà cụ của ông Diệm (và hợp Hội đồng Chánh phủ luôn) lúc về cho biết « Anh làm gì mà họ tính làm một procès anh nặng lắm?» .
Ông Nguyễn Hữu Châu biết đã tới lúc cần phải tìm cách lánh nạn. Ông âm thầm thu xếp hành trang gọn ghẽ, dẫn mẹ chạy qua Cao miên xin tỵ nạn. Vua Sihanouk vốn là bạn học cũ ở Trường Trung học Chasseloup-Laubat Sài-gòn nên nhận ông ngay. Thời gian sau, ông và bà mẹ qua Paris. Ông học tiếp ở Paris và đậu Tiến sĩ Chánh trị học. Ông xin dự thi tuyển Thạc sĩ để dạy học. Còn 3 ngày nữa thi, may mắn cho ông là một vị trong ban giám khảo (jury) gọi ông hỏi sao trong hồ sơ thấy thiếu giấy giới thiệu? Ông vội chạy tới Tòa Đại diện (không có cấp Đại sứ vì chủ trương bài phong, đả thực) VNCH ở Paris xin giấy giới thiệu. Ông bị từ chối và còn bị ở đây yêu cầu cảnh sát pháp bắt và trục xuất ông về Sài gòn. Ông bèn đánh điện qua Cao miên xin vua Sihanouk cấp cho ông giấy giới thiệu. Đúng là hồ sơ thí sinh ngoại quốc chỉ cần phải có giấy giới thiệu nên qua hôm sau, ông dự thi và trở thành Giáo sư Thạc sĩ. Ông được nhận dạy Tài chánh công ở Đại học Lyon nhưng được tin, nhà cầm quyền Sài gòn liền can thiệp . Sau đó ông được một Giáo sư ở Collège de France nhận làm phụ tá. Sau 1963, ông mới được dạy học ở Paris với tư cách Giáo sư Thạc sĩ cho tới ngày hưu trí.
Gáo sư Tiến sĩ và Phó Giáo sư Tiến sĩ
Đây lại cũng là thứ sản phẩm đặc sệt xã hội chủ nghĩa của Hà nội. Bởi thông thường Giáo sư cấp Đại học phải có bằng Tiến sĩ hoặc công trình nghiên cúu có giá trị tương đương hay cao hơn. Nhưng vì mang nặng tâm lý tự ti mặc cảm suốt thời gian dài do nhiều thế hệ lãnh đạo tiền nhiệm chỉ biết lấy thành tích ở tù, đấu tố, tài sử dụng mã tấu… làm lý lịch cá nhơn. Cả Hồ Chí Minh được đảng cộng sản bốc thơm như ông thánh mà chỉ mới học xong lớp Ba và được Vinh nhận vào học lớp Nhì năm thứ I do quan Tây cho phép.
Nay, ta, cả thế hệ làm cộng sản mà không ai có được thành tích như các thế hệ trước, thì phải đề cao bằng cấp, chức vị . Thế là Việt nam ta bèn tháo khoán cho có đủ thứ Tiến sĩ và Thạc sĩ hơn nhiều nước khác. Nào Tiến sĩ tổ chức đảng, Tiến sĩ nịt vú, Tiến sĩ Lu chống lụt,…
Còn Giáo sư do một Ban của đảng cs đề nghị nhưng theo tiêu chuẩn nào? Chắc chắn là phải có đảng tịch mới được.
Nói như vậy thử hỏi lại cho rõ có Giáo sư Đại học thiệt thọ mà thật sự lại không có bằng cấp Tiến sĩ hay không?
Thưa có. Đó là một Giáo sư Khoa học dạy ở Đại học Khoa học Paris và còn được đề cao là nhà bác học. Ông lại là một người Việt nam. Nhiều người đã từng nghe tên ông và đều tỏ lòng kính trọng. Đó là Giáo sư và nhà bác học Bữu Hội, người đã khám phá ra thuốc chữa bệnh cùi và tiếp theo, bệnh ung thư vào giữa thế kỷ XX .
Ông tốt nghiệp Dược sĩ ở Hà nội, qua Pháp học tiếp khoa học và cả Triết học ở Paris . Ông có rất nhiều công trình nghiên cúu xuất sắc và quan trọng được giới khoa học thế giới hoan nghênh nhưng ông lại không làm thủ tục để lấy văn bằng Tiến sĩ Khoa học. Trong những lần đi dự Hội nghị quốc tế Khoa học, thường ông được chọn là người thừ hai và làm diễn giả của phái đoàn pháp.
Ngày mai này rủi chệ độ cộng sản ở Việt Nam không còn nữa. Cái sự nghiệp cách mạng, giải phóng vĩ đại của Hồ Chí Minh chắc không còn ai muốn nhắc nhở tới nữa, thì Việt nam cũng vẫn còn nhiều thứ cần phải quét dọn sạch sẽ mà chỉ riêng thứ « dỏm », thứ « đểu » do chế độ dỏm, chế độ đểu sản sanh từ gần thế kỷ nay chắc chắn sẽ không phải chỉ trong một ngày, một buổi mà dẹp sạch được.
Như thế mới biết những thứ di hại của Hồ Chí Minh mới thât sự ác ôn, ghê tởm hơn cái cộng sản cả triệu lần!
Sầu Đông 
